Programma:

Jürg Frey Wind, inside the sound
Robert Schumann Vioolsonate nr. 1
Marton Illes Én-Kör IV
Helena Winkelman Lady in a Shell (with a bell)
Samuel Carl Adams The Last Sound of Venice
Robert Schumann Vioolsonate nr. 2

Programmatoelichting:

Voices of the Violin
Voices of the Violin is een cyclus van nieuwe solowerken, geschreven door dertien verschillende componisten. Elke componist werd gevraagd een stuk te schrijven dat laat zien hoe de persoonlijkheid van een viool de manier waarop we muziek ervaren beïnvloedt – om te laten horen wat het instrument zelf te zeggen heeft. Tijdens dit concert is onderstaande fraaie selectie uit Voices of the Violin te horen.

Jürg Frey Wind, inside the sound
Marton Illes Én-Kör IV
Helena Winkelman Lady in a Shell (with a bell)
Samuel Carl Adams The Last Sound of Venice

"Het project is ontstaan uit mijn eigen zoektocht naar een viool", aldus Joe Puglia. "Nadat ik in 2021 mijn geliefde Gagliano-viool moest teruggeven aan de eigenaar, werd ik gedwongen op zoek te gaan naar een nieuw instrument. Ik probeerde meer dan 80 verschillende violen, elk met een unieke persoonlijkheid. De manier waarop ik een stuk benaderde, kon drastisch veranderen met elk instrument. Terwijl ik deze violen uitprobeerde, deelde ik mijn ontdekkingen met componisten, collega’s en vrienden. Voices of the Violin komt voort uit deze ervaring, en onderzoekt hoe viool en violist samen één muzikale stem vormen."

In 2023, na bijna twee jaar zoeken, vond Joe een viool van Anselmo Bellosio, die perfect bij hem bleek te passen. "Het instrument is helder, rijk, krachtig en extravert – eigenschappen die mijn eigen spel en persoonlijkheid aanvullen, waarin ik vaak juist de fijnere en meer subtiele kanten van het vioolspel opzoek." Deze viool wordt in bruikleen gegeven door de Karel Appel Estate.
In een bijzondere historische samenloop blijkt het label in de Bellosio te vermelden dat hij is gebouwd in 1773 – precies 250 jaar voordat Joe hem vond. Als dat klopt, viert Voices of the Violin dus ook de 250e verjaardag van de Bellosio zelf.

De meeste stukken binnen Voices zijn in nauwe samenwerking tussen Joe Puglia en de componisten tot stand gekomen. Die samenwerking werd essentieel voor het project en voor de nieuwe werken. "Deze stukken hebben mij uitgedaagd om tot het uiterste van mijn techniek te gaan en samen met de componisten nieuwe technieken en klanken te ontdekken waarvan ik niet wist dat ze mogelijk waren op de viool. Na 35 jaar vioolspelen wist ik al dat er altijd meer mogelijk is met het instrument. Maar dit project liet me zien dat er nog steeds talloze onontdekte mogelijkheden zijn om expressie te geven aan deze 250 jaar oude houten klankkast."

Robert Schumann - Vioolsonates nr. 1 & 2
Schumann schreef zijn Eerste Vioolsonate in slechts enkele dagen, tijdens een periode van creatieve overvloed. De sonate opent met een dramatisch en stormachtig eerste deel, gevolgd door een lyrisch en introspectief tweede deel. Het derde deel is levendig en energiek, met speelse ritmiek en contrapunt. De sonate weerspiegelt Schumanns innerlijke strijd, maar ook zijn poëtische kant.
Schumanns Tweede Vioolsonate is groter van opzet, ambitieuzer en krachtiger dan de eerste. Ze bestaat uit vier delen en laat een breed palet aan stemmingen horen. Opvallend is de fuga in het tweede deel, een verwijzing naar Schumanns interesse in barokke vormen. De sonate eindigt met een briljant en virtuoos slotdeel. Schumann droeg dit werk op aan de beroemde violist Ferdinand David. Beide sonates tonen Schumanns unieke, fantasierijke benadering van kamermuziek en zijn diepe emotionele expressie.

De afgelopen vijf jaar is Joe Puglia steeds meer betrokken geraakt bij historische instrumenten en de uitvoeringspraktijk: "Omdat ik vanuit mijn eigen achtergrond in nieuwe muziek kom, heb ik het als een ongelooflijk bevrijdende artiest ervaren, en ik heb het gevoel dat mijn eigen stem met deze aanpak vrij door de muziek kan stromen. Bij Schumann geeft de historische uitvoeringspraktijk mij de moed om verder te kijken dan we normaal verwachten. Aantekeningen op de pagina zijn niet langer indicaties van de geluiden die ik moet maken. Het zijn eerder aanwijzingen in een detectiveverhaal, waarin ik de hele wereld om hen heen opnieuw moet creëren - niet alleen de personages en de gebeurtenissen, maar ook de bezienswaardigheden, geuren, achtergrond en gevoel van dit alles."

Over Joe Puglia
Joe Puglia is een Amerikaanse violist, componist en docent die sinds 2010 in Nederland woont. Hij is bekend om zijn innovatieve benadering van vioolmuziek en zijn inzet voor hedendaagse composities. Puglia speelde onder andere in het Concertgebouw in Amsterdam en de Sydney Opera House, en werkte samen met componisten als John Adams, Louis Andriessen en Heinz Holliger. Als concertmeester van  Asko|Schoenberg leidt hij de serie “…and Beyond”, die klassieke en hedendaagse muziek verbindt. Daarnaast doceert hij viool aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.

Over Paul Komen
Paul Komen is een Nederlandse pianist, geboren in 1961. Hij studeerde cum laude af aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam bij Jan Wijn en vervolgde zijn opleiding bij Hans Leygraf in Hannover, György Sandor in New York en György Sebök in Bloomington. In 1989 maakte hij zijn Amerikaanse debuut met recitals in Carnegie Hall en de National Gallery in Washington. Komen is bekend om zijn uitvoeringen van de 32 Beethoven-sonates, die hij in 2000–2001 presenteerde in onder meer het Concertgebouw en het Beethovenhaus. Hij speelt zowel op moderne als historische instrumenten en is actief in kamermuziek, onder andere in een duo met Nata Tsvereli. Komen is hoofdvakdocent piano en kamermuziek aan het Prins Claus Conservatorium en artistiek leider van het Peter de Grote Festival.

Uitvoerenden

Joseph Puglia viool
Paul Komen piano

Meer in Amare