Programma:

Eric Whitacre Eternity in an Hour

Programmatoelichting:

To see a World in a Grain of Sand
And a Heaven in a Wild Flower
Hold Infinity in the palm of your hand
And Eternity in an hour

uit Auguries of Innocence, William Blake (1757-1827)

Kan je het geluid van de eeuwigheid vastleggen? En hoe zou dat dan kunnen klinken? Die vragen hielden de Amerikaanse componist en dirigent Eric Whitacre (1970) bezig voor zijn laatste compositie, Eternity in an hour. De aanleiding was een compositieopdracht van de BBC Singers: zij vroegen de componist een werk te schrijven om hun 100e verjaardag te markeren. Om dat tijdsgewricht te proberen vatten, ging Whitacre op zoek naar een tekst die de tijd overstijgt, als een tegengewicht voor de jachtigheid van ons bestaan. Hij kwam terecht bij Auguries of Innocence van de Engelse kunstenaar William Blake, een gedicht dat hem al sinds zijn tienerjaren bezighoudt: "Tijd lijkt de dag van vandaag versnipperd te worden tot bijna nietige momenten; tot een TikTok-achtige werkelijkheid. Mijn idee was dan ook om een uur muziek te maken op basis van de vier openingsregels; om precies te doen wat Blake ons dwingt te doen en op zoek te gaan naar die eeuwigheid, in één uur tijd."

Whitacre laat zich voor zijn werken vaak inspireren door poëzie. Zo gebruikte hij eerder al verzen van de Mexicaanse dichter Octavio Paz en werkte hij voor enkele van zijn bekendste composities nauw samen met jeugdvriend en dichter Charles Anthony Silvestri (°1965). De wisselwerking tussen een gedicht en zijn muziek ziet Whitacre als een relatie die je aangaat: "Eerst is er het stadium van de verleiding, wanneer ik de tekst voor het eerst lees en het gedicht met me flirt. Dan volgt het moment dat ik er helemaal 'in zit'. En later is er dan het stadium waarbij ik mezelf muzikaal probeer uit te drukken, zodat de muziek klinkt zoals de poëzie voor mij voelt."

Zijn fascinatie voor Blakes gedicht dateert al van zijn tienerjaren. Toen al zag hij boeiende parallellen tussen de eerste vier regels en de boeddhistische filosofieën die hij in die periode bestudeerde: "Het gaat over het aangrijpen van het moment, of van zoiets onbeduidends als een zandkorrel, en daarin een heel universum te zien. Het gaat erom, zoals een zenboeddhist zou zeggen, om de dingen met een beginnersgeest te benaderen; de ‘ziekte’ van de ervaring los te laten en de wereld te zien zoals hij is."

En dat is exact wat Whitacre in zijn compositie probeert te doen. Met behulp van de menselijke stem, vier strijkers, een piano en elektronica zet hij de tijd een uur lang als het ware op pauze. Hij vertrekt daarbij van een bepaald moment, een eenvoudig muzikaal gegeven, dat hij minutenlang verder uitspint. Stemmen worden uitgerokken en elektronisch gemanipuleerd, en ook het koor en de muzikanten reageren op hun beurt op bepaalde impulsen die door de synthesizers gegenereerd worden. De keuze voor elektronica als een gelijkwaardig onderdeel van het instrumentarium is niet toevallig: "Toen ik begon na te denken over de bezetting, besefte ik hoe dicht die elektronica aanleunt bij de eerste regel van Blake's gedicht. Het woord 'korrel' maakt namelijk deel uit van de vaktaal van elektronische synthese. Bij 'korrelsynthese' hak je een bepaalde geluidssample in miljoenen stukjes of 'korrels'. Deze worden gebruikt om klanknevels te maken. Door dit tijdens het optreden te doen, integreer ik de woorden van Blake op een nog dieper, poëtischer niveau."

Het resultaat is een bijna naadloze stroom van stemmen en klanken; muziek die zweeft tussen minimalisme en ambient. En vooral: muziek die midden in het moment gecreëerd wordt, en daardoor bij elke uitvoering uniek is.

Over Eric Whitacre
Grammy-winnaar Eric Whitacre, componist en dirigent, is een van de meest populaire muzikanten van deze tijd. Met zijn hedendaagse maar toegankelijke stijl en innoverende projecten ontketende Whitacre een ware revolutie in de koorwereld.
Grammy-winnaar Eric Whitacre, componist en dirigent, is een van de meest populaire muzikanten van deze tijd. Zijn muziek wordt wereldwijd uitgevoerd door miljoenen amateurs en professionele musici. Met zijn baanbrekende Virtual Choirs verenigde hij zangers uit meer dan 110 verschillende landen. Als alumnus van de prestigieuze Juilliard School of Music, werd Eric onlangs aangesteld als Artist in Residence bij the Los Angeles Master Chorale. Hiervoor was hij gedurende een periode van vijf jaar Composer in Residence op het Sidney Sussex College aan Cambridge University in Engeland.
Als dirigent van de Eric Whitacre Singers bracht hij succesvolle albums uit, waaronder de bestseller van 2011: Lights and Gold. Eric is een veelgevraagde gastdirigent, en werkte samen met London Symphony Orchestra, Royal Philharmonic Orchestra en Minnesota Orchestra. Naast samenwerkingen met de legendarische Hollywood-componist Hans Zimmer, werkte hij ook samen met Britse popiconen als Laura Mvula, Imogen Heap en Annie Lennox.
Eric staat bekend als een charismatisch spreker en gaf keynote addresses voor vele Fortune 500 bedrijven en wereldwijde instituten zoals Apple, Google, World Economic Forum in Davos, United Nations Speaker’s Programme en twee TED talks.

Over het Vlaams Radiokoor
Sinds 1937 is het Vlaams Radiokoor een referentie voor vocale muziek in Vlaanderen en Europa. De stem is de ultieme vertolker van onze emoties, en het Vlaams Radiokoor is een van haar grootste ambassadeurs. Sinds seizoen 19-20 heeft Bart Van Reyn de leiding over het Radiokoor als muziekdirecteur. De gedeelde passie voor barok en hedendaags repertoire, het geloof in de stem als ultieme vertolker van onze emoties, en het streven om ons vocaal erfgoed toegankelijk te maken voor zangers en publiek zijn wat ensemble en dirigent verbindt.

Uitvoerenden

Vlaams Radiokoor
Brussels Philharmonic Solisten
Koenraad Sterckx piano
Eric Whitacre dirigent

Meer in Amare