Talisker

Onderzoek toont aan dat vogels in de stad luider fluiten dan in de natuur. Die bevinding had evengoed een aantekening kunnen zijn in één van de notitieboekjes van Olivier Messiaen. Uren lag hij languit in het gras naar hun getsjirp te luisteren. Tijdens lange wandelingen in het bos noteerde hij zorgvuldig hun melodieën. Bovendien wilde Messiaen ook de omgeving in klank vatten: bijvoorbeeld hoe het bladerdek het geluid verder draagt, afhankelijk van hoe dicht of open het is. De spectrale componist Tristan Murail zei ooit: “Messiaen houdt ervan om de voorbijgaande tijd ‘in te kleuren’.” In Oiseaux Exotiques mag je dat letterlijk nemen. Naar eigen zeggen laat de de componist de felle kleuren uit het verenkleed van exotische vogels uit alle hoeken van de wereld als wervelende regenbogen terugkomen in de muziek.

In Talisker, dat in het centraal station van Antwerpen gecreëerd werd ter gelegenheid van Antwerpen 93, is het de resonerende architectuur van de spoorwegkathedraal die de inspiratie van de componist aanvuurde. Het liefst van al had Luc Brewaeys een metalen vuilbak uit de nok van het dak tegen de grond laten kletteren, om zich vervolgens te verwonderen over de aanhoudende echo’s. In plaats daarvan spelen vijf solisten, een slagwerkensemble en een ruim klarinettenkoor een fascinerend spel met de galm in de concertlocatie (inclusief kletterende cymbalen). Daarbij ontvouwt zich zo’n rijke klankwereld dat je als luisteraar soms niet helemaal zeker bent van wat je hoort. De klarinetten pikken de klank van de metalen instrumenten uit het slagwerkensemble op, en omgekeerd, waarmee de echo breder en langer wordt. Bovendien verzon Brewaeys ook ‘klankfenomenen’. Als spectralist kleurt hij zijn klanken met zogenaamde multiphonics, waarbij hij de boventonen van een klank duidelijk mee laat zinderen. Atypische instrumenten zoals een fluitslang zijn geen uitzonderingen, bijzondere speeltechnieken al evenmin. Brewaeys’ muzikale verbeelding lijkt onuitputtelijk. Misschien zit het goddelijke drankje, waarnaar hij verwijst met de titel, er voor iets tussen?

Kwetterende vogels aan een gekleurde hemel, een uitmuntend glas whisky; een en ander leidt naar Schotland. Componiste Genevieve Murphy werd er geboren. Niet op het woeste eiland Skye (waar de rokerige whisky Talisker vandaan komt), maar aan de oostkust van Dundee. Haar gloednieuwe werk The Angel’s Share reist van de low- naar de highlands, onderwijl een hommage brengend aan de ongerepte natuurpracht uit het land van haar grootmoeder. Een hike van 300 mijl in vijf minuten voor koperblazers en - hoe kon het ook anders - doedelzakken, onbevangen bespeeld door de slagwerkers van HIIIT.